Forum Dyskusyjne Partii Socjaldemokratycznych: SPD i SLD z regionu rzeki Odry pod nazwą „Wspólna wizja i strategia dla polsko-niemieckiego regionu granicznego do roku 2040” - informacja po spotkaniu w Berlinie.
3 maja 2017 roku w siedzibie Fundacji Friedrich Ebert Stiftung w Berlinie przeprowadzono wspólne forum dyskusyjne z udziałem przedstawicieli partii socjaldemokratycznych SPD ( Berlin, Brandenburgia, MvP,) oraz SLD ( Zachodniopomorskie, Wielkopolskie, Dolnośląskie, Lubuskie, Opolskie). Celem spotkania było określenie strategicznych celów politycznych dalszego rozwoju ww. regionów w perspektywie do roku 2040 na bazie istniejącego w tym zakresie projektu „Partnerstwo Odry”.
Przedstawiciele Partii Socjaldemokratycznych stwierdzili i uzgodnili co następuje:
1. Przedstawiony na wstępie przez organizatorów materiał do dyskusji (stan opracowania 1.04.2017r.) stanowi ważny dokument będący bazą do dalszej pogłębionej wspólnie dyskusji.
2. Uzgodniono, że wyżej wymieniony dokument ma charakter otwarty i będzie podstawą dalszych perspektywicznych rozważań.
3. Ustala się , że dyskusja prowadzona będzie wspólnie w małych grupach problemowych z udziałem ekspertów, organizacji pozarządowych i innych grup interesantów w następujących obszarach zainteresowań: kultura i sport; turystyka; gospodarka; transport; infrastruktura techniczna; energia odnawialna; edukacja i zdrowie .
4. Uzgodniono, że dalsze prace studyjne nad przedstawionym projektem „Partnerstwo Odry 2014” prowadzone będą w oparciu o wspólnie opracowany harmonogram spotkań.
5. Strona Polska (SLD) deklaruje ,że do dnia 31 maja 2017 przedstawi stronie niemieckiej (SPD) wspólne stanowisko kierownictwa partii SLD regionu polsko-niemieckiego nadgranicza.
6. Strona niemiecka (SPD) deklaruje chęć podpisania wspólnego protokołu wytyczającego dalsze prace nad projektem dnia 15 lipca 2017 r. na terenie Polski (Wrocław).Dokument ten będzie stanowił formalna bazę do dalszej współpracy.
7. Uzgodniono, że końcowy dokument „Partnerstwo Odry SPD-SLD 2014” zostanie przedstawiony władzom partyjnym obu stron do wykorzystania m.in. w procesach planowania przestrzennego, regionalnego władz samorządowych poszczególnych regionów.
8. Uczestnicy spotkania zwracają się z apelem do władz samorządowych polsko-niemieckich regionów nadgranicznych o oficjalne przyjęcie do funkcjonującego Projektu „Partnerstwo Odry” regionu Opola.
Za stronę SPD: /-/ Jurgen Murach
Za stronę SLD:/-/ Ryszard Zajfert
Treść wspólnej deklaracji:
3 maja bratnie partie socjaldemokratyczne SPD oraz SLD rozpoczęły prace nad dokumentem programowym, mającym na celu stworzenie wspólnej wizji obu partii dla rozwoju obszaru dorzecza Odry i terenu pogranicza polsko-niemieckiego do roku 2040.
Zaniedbania, które dotknęły położone dawniej peryferyjnie regiony przygraniczne we wschodnich Niemczech i zachodniej Polsce, mają zostać wyeliminowane do roku 2040 dzięki wdrożeniu skutecznej polityki kohezji Unii Europejskiej. Polityka kohezji UE cieszy się wsparciem rządów państwowych, które oferują pomoc i wsparcie dla regionów słabiej rozwiniętych. Obszary w których działania mają być realizowane dotyczą nie tylko tematów infrastrukturalnych takich jak rozwój komunikacji kolejowej oraz żeglugi śródlądowej, ale także wizji polityki społecznej dla ludności zamieszkującej objęty obszar.
Obecnie dokument ten jest w fazie wstępnej prezentacji. Następnie zostanie on przekazany do konsultacji wewnątrzpartyjnej (SPD i SLD) w poszczególnych Województwach i Landach. Wersja końcowa dokumentu zostanie zaprezentowana we wrześniu tego roku.
Z polskiej strony w skład delegacji weszli m.in. radni sejmikowi Marek Dyduch oraz Dariusz Wieczorek, radny Szczecina Dawid Krystek, sekretarze rad wojewódzkich SLD Arek Sikora, Paweł Kampa i Damian Syjczak oraz prof. Czesława Christowa.
Poniżej publikujemy PROJEKT dokumentu:
Berlin, 3 maja 2017 roku.
Wspólna wizja i strategia dla polsko-niemieckiego regionu granicznego SPD i SLD.
Nasza wizja na rok 2040 Tak miałby wówczas wyglądać nasz region graniczny:
• Berlin, Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Saksonia to kraje związkowe, które w kooperacji z województwami – zachodniopomorskim, wielkopolskim, lubuskim, dolnośląskim i opolskim – utworzyły europejski region „Partnerstwo-Odra”, posiadający wspólną organizację, która koordynuje plany i projekty oraz przyspiesza współpracę, przynosząc obopólne korzyści.
• Zaniedbania, które dotknęły położone dawniej peryferyjnie regiony przygraniczne we wschodnich Niemczech i zachodniej Polsce, mają zostać wyeliminowane do roku 2040 dzięki wdrożeniu skutecznej polityki kohezji Unii Europejskiej. Polityka kohezji UE cieszy się wsparciem rządów państwowych, które oferują pomoc i wsparcie dla regionów słabiej rozwiniętych.
• Istnieje wspólny rynek pracy. Do roku 2040 dochody i standardy w sferze socjalnej mają być porównywalne po obu stronach Odry, a także w zestawieniu z takimi miastami jak Warszawa, Gdańsk, Monachium czy Stuttgart. Dumping w obszarze wynagrodzeń oraz tzw. umowy śmieciowe są zakazane. Niemcy i Polacy żyją, pracują i studiują po obu stronach Odry. „Szara strefa” rynku branży budowlanej, usług sprzątających i opieki jest uporządkowana, a umowy o pracę są zgodne z obowiązującymi przepisami.
• Niemieccy i polscy emeryci otrzymują emerytury, które zapewniają im godne życie. Problem ubóstwa wśród osób starszych został przezwyciężony poprzez wzmocnienie emerytur ustawowych. Niemieckie domy spokojnej starości oraz domy opieki współpracują ze sobą. Zmianom demograficznym towarzyszy wzrost mobilności wśród starszych obywateli.
• Osoby z niepełnosprawnością, np. o ograniczonej mobilności, mogą uczestniczyć w życiu wspólnoty, ponieważ nie tylko budynki użyteczności publicznej, takie jak dworce kolejowe, szkoły, ratusze i przestrzeń uliczna, ale również sklepy, restauracje i kawiarnie są pozbawione barier. Dotyczy to oczywiście także autobusów, pociągów i tramwajów. Dodatkowe wsparcie zapewniają inteligentne aplikacje w języku niemieckim i polskim, np. takie, które pomagają osobom niedowidzącym i niewidomym zachować orientację w pomieszczeniach i budynkach użyteczności publicznej.
• Wykształcenie po obu stronach Odry – od przedszkola do szczebla uniwersyteckiego – jest bezpłatne. Świadectwa ukończenia szkoły i kształcenia zawodowego są uznawane po obu stronach Odry. We wszystkich typach szkół istnieją klasy dwujęzyczne, które realizują nauczanie w języku niemieckim i polskim. Oferta dwujęzyczna dotyczy również edukacji wczesnoszkolnej oraz kształcenia dorosłych (niem. Volkshochschulen). Dobra znajomość języka angielskiego to kolejny most na drodze do wzajemnego porozumienia.
• Polska i niemiecka policja oraz organy dochodzeniowo-śledcze są ze sobą dobrze skomunikowane i chronią we wspólnych zespołach region graniczny przed zorganizowaną i zwykłą przestępczością. Uprawnienia organów dochodzeniowo-śledczych do działań w obszarze transgranicznym będą w dalszym ciągu zwiększane. Dzięki temu kontrole graniczne stają się zbędne, a strefa Schengen jest bezpieczna.
• Dzięki otwartemu na świat miastu portowemu Szczecinowi, wielokulturowej stolicy regionu Berlinowi i europejskiemu miastu kultury Wrocławiowi, obszar objęty „Partnerstwem-Odra” stanie się w 2040 kosmopolitycznym regionem. Region ten obejmuje obszar kulturowy o wielusetletniej historii, który stanowi idealne miejsce dla rozkwitu tolerancji, nauki, sztuki, kultury i tradycji, a także religijnej różnorodności. Integracja sceny kulturalnej i tolerancyjny klimat względem różnorodnych stylów życia w Szczecinie, Berlinie i Wrocławiu stanowią źródło międzynarodowych impulsów, które stymulują powstanie gospodarki kreatywnej.
• „Brama na świat”: „Partnerstwo-Odra” to miejsce przecięcia zmodernizowanych korytarzy transeuropejskich („TEN-T”). Międzynarodowy przepływ towarów realizowany jest za pośrednictwem zelektryfikowanych linii kolejowych „Rail Baltica” z obszaru Pacyfiku do węzłów logistycznych w regionie „Partnerstwa-Odra” (Berlin, Szczecin, Poznań i Wrocław/Opole). Transport kontenerów z portów w Szczecinie/Świnoujściu i Rostocku realizowany jest szybko i w sposób przyjazny dla środowiska naturalnego dzięki wykorzystaniu energii odnawialnych, np. drogą wodną, szynami, aż do Adriatyku.
• Transgraniczny związek komunikacyjny przyczynia się do wzmocnienia regionu. Również w Polsce transport osobowy realizowany jest w oparciu o zintegrowany cykliczny rozkład jazdy na wszystkich trasach kolejowych. Zoptymalizowane zostały także bezpośrednie połączenia ze wszystkimi autobusami regionalnymi. W związku z tym nie ma potrzeby przesiadek na dworcach granicznych. Szybkie połączenia IC funkcjonują między dużymi miastami – Schwerinem, Berlinem/Poczdamem, Chociebużem, Lipskiem i Dreznem – z dużymi miastami w Polsce jak Szczecin, Poznań, Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra, Wrocław, Opole i Świnoujście.
• Miasta objęte „Partnerstwem-Odra” uczą się od siebie nawzajem podczas realizacji koncepcji przestrzeni mieszkalnej w przystępnej cenie (niem. bezahlbarer Wohnraum) poprzez budowę mieszkań komunalnych, wspieranie spółdzielni budownictwa mieszkaniowego oraz społecznie akceptowalnej polityki dotyczącej terenów pod zabudowę i nieruchomości. Pozostałe obszary działań: zrównoważony rozwój miast, który dba o jakość życia dzięki lepszej ofercie w zakresie środowiska, sportu, czasu wolnego i odpoczynku, jak również dzięki bezpiecznej mobilności.
• Przebudowa dróg z towarzyszącym jej oznaczeniem miejsc niebezpiecznych, tzw. „czarnych punktów” i wspólną prewencją wypadkową oraz współpraca w wychowaniu młodzieży na odpowiedzialnych uczestników ruchu drogowego sprawiają, że liczba ofiar śmiertelnych i osób ciężko rannych w ruchu drogowym nieustannie spada.
• Polskie i niemieckie regiony „Partnerstwa-Odra” stanowią atrakcyjny cel dla nieinwazyjnej i zrównoważonej turystyki. Turystyka jest przedmiotem wspólnej promocji na arenie międzynarodowej. Szczecin, Zalew Szczeciński, wybrzeże bałtyckie w Zachodniopomorskiem i Meklemburgii-Pomorzu Przednim, jeziora Brandenburgii, Spreewald, Drezno i Góry Połabskie to atrakcje, które przyciągają rzesze turystów. Karkonosze i Wysoki Jesionik to z kolei ważne tereny wypoczynku Berlińczyków. Ważne turystycznie miejsca w rejonie „Partnerstwa-Odra” znajdują się w odległości 1,5 – 2,5 godz. jazdy pociągiem od Berlina. Również tereny wiejskie oferują wiele możliwości wypoczynku – jazdę na rowerze, jazdę konną, sporty wodne lub golf.
• Na wysoką jakość oferty turystycznej wpływa pielęgnowanie zróżnicowanej niemieckiej, polskiej i łużyckiej kultury, tradycji oraz kuchni regionalnej. Wyraźnie widać to na przykładzie atrakcyjnego krajobrazu antropogenicznego Dolnego Śląska i Ziemi Opolskiej, gdzie żywe są wpływy polskie, niemieckie, czeskie i habsburskie.
• Wspólny rozwój terenów wiejskich: utrata tradycyjnych miejsc pracy w rolnictwie jest kompensowana przez promocję bioproduktów i innych produktów z regionu oraz agroturystykę. Minimalne zaopatrzenie realizowane przez sklepy spożywcze, bazę noclegową oraz gastronomię i opiekę medyczną należy zagwarantować, wykorzystując programy wsparcia. Państwowe planowanie w zakresie rozwoju osiedli hamuje dewastującą krajobraz eksurbanizację.
• Odra nie dzieli już, lecz łączy, np. poprzez budownictwo mostów i rozwój przepraw promowych, jak również poprzez wspólne wykorzystanie jako przestrzeń umożliwiającą obcowanie z naturą i wypoczynek oraz jako drogę wodną. Należy przy tym zwrócić uwagę na cechy, które przesądzają o wyjątkowości rzeki Odry: unikalny krajobraz obszarów zalewowych, ale także potężne fale powodziowe jak ta, do której doszło latem 1997 roku, długo utrzymujące się okresy niskiego stanu wody oraz bardzo szybki spływ kry lodowej. Wciąż na nowo pojawiają się inicjatywy – zarówno ze strony niemieckiej, jak i polskiej, aby przekształcić Odrę w międzynarodowy trakt wodny, co musiałoby się wiązać z poważnymi ingerencjami w naturalne środowisko rzeki (prostowanie i pogłębianie koryta rzeki, regulacja prądu rzecznego, np. stopnie wodne). Oprócz szkód ekologicznych coraz więcej uwagi poświęca się ewentualnym negatywnym skutkom ekonomicznym, związanym z realizacją tak dużych projektów, które oparte są na doświadczeniach i wiedzy wyniesionej z porównywalnych projektów, takich jak projekt komunikacyjny „Deutsche Einheit Nr. 17” czy pogłębienie koryt rzeki Ems i Elby. Zrównoważony, perspektywiczny rozwój obszaru rzeki Odry może polegać tylko na ostrożnej eksploatacji w oparciu o ramową dyrektywę wodną UE, która przy uwzględnieniu ochrony środowiska naturalnego w równym stopniu umożliwia turystykę rekreacyjną i wodną, co przystosowaną do warunków rzecznych żeglugę pasażerską i śródlądową. Istnieje wspólna, transgraniczna ochrona środowiska i krajobrazu (np. w zakresie wyznaczania i utrzymania rezerwatów krajobrazowych i obszarów ochrony przyrody, takich jak Dolina Odry oraz Park Mużakowski).
• „Partnerstwo-Odra” aspiruje, aby stać się regionem neutralnym dla klimatu. Istotne działania w tym zakresie to lepsza wydajność energetyczna budynków, elektryfikacja wszystkich systemów komunikacyjnych oraz stopniowe przechodzenie na wykorzystywanie energii w 100% odnawialnych. „Partnerstwo-Odra” – dzięki połączeniu we wspólną sieć – zapewnia sobie własne zasilanie energetyczne. W proces zaopatrzenia w energię włączają się przedsiębiorstwa komunalne. Zużycie energii ulega redukcji.